Johann Georg von Hahn (11 korrik 1811 - 23 shtator 1869) ishte një diplomat austriak, filolog dhe baba i studimeve shqiptare mbi historinë, gjuhën dhe kulturën shqiptare,

 

Lindur në Frankfurt am Main dhe studiuar për drejtësi në Giessen dhe Heidelberg.

Nga 1834 deri në 1843, ai punoi për autoritetet ligjore të Mbretërisë së sapokrijuar të Greqisë.

Ai përfaqësoi konsullatën prusiane në Athinë nga viti 1844 deri në 1847 dhe më pas u transferua në nënkonsullatën austriake në Janinë ku ra në kontakt me shqiptarët dhe filloi të mësonte shqip.

 

Më në fund, në 1851, ai u emërua konsull austriak në ishullin e Syros.

Ishte gjatë viteve të tij në Janinë që Hahn bëri një turne në Shqipëri dhe mblodhi informacion mbi historinë, filologjinë dhe folklorin shqiptar.

 

Kjo sasi e madhe e materialit u botua në tre-pjesëshin seminarik "Albanesische Studien" (Studime Shqiptare).

 

Udhëtime në Shqipërinë e Mesme (1854)

 

Pekin [Peqin]. Vendndodhja e këtij qyteti është dhënë gabimisht në të gjitha hartat tona sepse nuk është në jug, por në bregun verior të Shkumbin.

Nuk janë dy por pesë orë nga deti dhe jo dymbëdhjetë, por shtatë orë nga Elbasani. Kështu nuk është në jug, por në juglindje të Kavajës, e cila është pesë orë larg.

Dhe së fundmi, rruga nga Vlora për në Durrës nuk kalon përmes Peqinit.

 

Ai kalon më tepër përtej lumit Shkumbin afër grykëderdhjes së tij në fshatin Bashtova, mbetjet arkeologjike të të cilave do të përmenden më poshtë. Sidoqoftë, rruga nga Durrësi për në Elbasan, Via Egnatia, kalon përmes Peqinit.

Kjo u bë veçanërisht e dukshme për mua kur pyeta përreth, dhe gjithmonë më thoshin se nuk kishte rrugë tjetër nga Kavaja në Elbasan përveç asaj përmes Peqinit.

 

Kështu Peqin mund të jetë stacioni i parë i Via Egnatia, Clodiana.

​

Por kjo është vetëm një hipotezë sepse hartat tona nuk janë të besueshme dhe Tabelat Peutinger përmbajnë shumë gabime ortografike. Fshati përreth Peqinit është kodrinor deri në luginën e Shkumbinit deri aty ku lugina përfundon në Elbasan.

Rruga kalon përgjatë bregut verior të lumit dhe në pjesën më të madhe të rrugës, ajo ndjek skajet përgjatë shpateve që zbresin në lumë, megjithatë kur e përdora ate rruge, ishte e kalueshme dhe e mirëmbajtur.

Një çerek ore nga Peqini, u ndesha me një kanal me shtatë mullinj me ujë që ujitnin fushat përreth.

 

Babai i beut në pushtet e hapi atë me fermerët kryesisht myslimanë të zonës rreth njëzet vjet më parë me punë të papaguar, diçka mjaft e jashtëzakonshme që tregon se sa pasive është popullsia lokale. Shtatë mullinjtë me ujë jepeshin me qira në bazë vjetore për 90,000 piastre (rreth 9,000 gulden CM).

 

Qyteti ka 90 shtëpi në grupe të shpërndara në kodrat e pyllëzuara dhe disa fshatra të largëta që konsiderohen pjesë e qytetit.

Qendra e qytetit ka një shesh të këndshëm tregu të zbukuruar me një xhami elegante dhe një kullë sahati. Aty pranë është feudali i familjes sunduese që ka qeverisur rajonin që nga kohërat e vjetra, dhe përbën një mbetje të rrallë të epokës feudale shqiptare.

Besnikëria e tij e palëkundur ndaj sulltanit, i ka mundësuar atij që të ruajë privilegjet e vjetra, ndërsa shumica e familjeve fisnike të rajonit, përfshirë Pashai i fundit, i trashëguar i Shkodrës, në rebelimin e të cilëve morën pjesë, u rrëzuan dhe u dëbuan.

 

Ajri është i pashëndetshëm, i cili thuhet se vjen nga shumë plantacione orizi përreth qytetit që prodhojnë rreth 15,000 okë oriz.

Duke gjykuar nga rrethinat, unë dyshoj se duhet të ketë shumë vaj ulliri gjithashtu.

 

[nga: Johann Georg von Hahn, Albanesische Studien (Jena: Fr. Mauke, 1854), f. 73-91; ribotim Athinë: Karavias, 1981). Përkthyer nga gjermanishtja nga Robert Elsie.]

​

​